- ผู้เรียบเรียง : ผศ.ดร.อนุวัต เจริญสุข
- August 6, 2025
- 4:10 pm
จาก บทเริ่มต้นของความเป็นผู้นำของประเทศจีน : ตอนที่ 1 ผู้เขียนได้ยกตัวอย่างความเป็นผู้นำของจีนเอาไว้หลากหลายประเด็น สำหรับตอนทื่ 2 นี้ ผู้เขียนจะขอกล่าวถึงความเป็นผู้นำทางด้านเศรษฐกิจและการค้าของประเทศจีน โดยเริ่มจาก
ขนาดเศรษฐกิจของประเทศจีนนั้นใหญ่เป็นอันดับสองของโลกรองจากประเทศสหรัฐอเมริกา
โดยมี GDP (ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ) ประมาณ 17.73 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2022 จีนเป็นประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดในเอเชีย โดยมีขนาดใหญ่กว่าทุกชาติในเอเชียรวมกัน
จากภาพแสดงให้เห็นถึงขนาดเศรษฐกิจของจีนที่มีขนาดใหญ่กว่าขนาดเศรษฐกิจของกลุ่มประเทศในเอเซียรวมกัน ดังนั้น จีนจึงเป็นประเทศที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจโลกในอนาคตจีนอาจจะมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดในโลกแซงหน้าสหรัฐอเมริกา
นอกจากนี้จีนเป็นคู่ค้าหลักของหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย การเติบโตทางเศรษฐกิจที่รวดเร็วในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา โดยมีอัตราการเติบโตของ GDP เฉลี่ยสูงกว่า 9% ต่อปี ในช่วงปี 1990-2019 ภาคบริการมีสัดส่วนที่ใหญ่ที่สุดใน GDP ของจีน รองลงมาคือภาคอุตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรม จีนเป็นประเทศที่มีมูลค่าการค้าระหว่างประเทศสูงสุดเป็นอันดับต้นๆ ของโลก เป็นประเทศที่มีการลงทุนทั้งในและต่างประเทศจำนวนมาก
มณฑลกวางตุ้งเป็นมณฑลหลักในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจจีน และครองตำแหน่ง ‘มณฑลที่มีขนาดเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดของจีน’ ติดต่อกันเป็นระยะเวลา 35 ปี ตัวเลขผลิตภัณฑ์มวลรวม (GDP) เมื่อปี 2566 มีมูลค่าสูงถึง 13.57 ล้านล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 4.8 เมื่อเทียบกับปี 2565 คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 10.8 ของมูลค่า GDP ทั้งหมดของจีน เราจะเห็นว่าแค่มณฑลกวางตุ้ง เพียงมณฑลเดียวเอง ยังมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่กว่าประเทศไทยหลายเท่า ซึ่งนับเป็นมณฑลแรกของจีนที่มี GDP ทะลุ 13 ล้านล้านหยวน และยังมีขนาดเศรษฐกิจสูงกว่า GDP ของอังกฤษ ฝรั่งเศส ออสเตรเลีย อิตาลี และเกาหลีใต้
จากความได้เปรียบทั้งด้านต่างๆ เช่น ทำเลที่ตั้ง และพลวัตรด้านการค้า โดยที่มีการจัดงาน ‘The China Import and Export Fair’ หรือที่รู้จักกัน ในชื่อ ‘Canton Fair’ เป็นประจำทุกปี ทำให้มณฑลกวางตุ้งเป็นประตูการค้าของจีนที่เปิดไปสู่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และยังเป็นหนึ่งในประตูสำคัญของนักลงทุนต่างชาติเข้ามาบุกเบิกและลงทุนในตลาดจีน โดยเฉพาะเมืองเอกอย่าง ‘นครกว่างโจว’ ถือเป็นโอกาสสำหรับผู้ประกอบการในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้และผู้ประกอบการไทยที่สนใจจะเข้ามาหาช่องทางทำการค้าและการลงทุนในตลาดจีน
ในช่วงสถานการณ์การระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19
อย่างไรก็ดี ถึงแม้มณฑลกวางตุ้งต้องเผชิญกับความท้าทายทางเศรษฐกิจ ทั้งจากจำนวนประชากรที่มากที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับทุกมณฑล ตลอดจนมาตรการควบคุมและป้องกันโรค ล้วนส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจของมณฑลกวางตุ้งเป็นอย่างมาก เมื่อปี 2566 ซึ่งเป็นปีแรกของการฟื้นฟูเศรษฐกิจจีนในรอบ 3 ปีหลังการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 มณฑลกวางตุ้งยังคงสามารถรักษาอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจไว้ได้ โดยมี GDP มากที่สุดของจีนติดต่อกันเป็นระยะเวลา 35 ปี จากข้อมูลของศูนย์ข้อมูลเพื่อธุรกิจไทยในจีน ณ นครกว่างโจวได้เผยปัจจัยสำคัญ 4 ประการ ที่ทำให้มณฑลกวางตุ้งฟื้นตัวได้อย่างรวดเร็วและยังสามารถรักษาสถานะ ‘มณฑลแนวหน้าทางเศรษฐกิจของจีน’ เอาไว้ได้ (ที่มา: ธนีพรรณ สงวนศิลป์ นักศึกษา มหาวิทยาลัยหนานจิง)
1) อุตสาหกรรมการผลิตที่แข็งแกร่ง มณฑลกวางตุ้งเป็นแหล่งผลิตสินค้าที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของจีน จนได้รับฉายาว่า ‘โรงงานของโลก’ ในปี 2566 การลงทุนด้านอุตสาหกรรมของมณฑลกวางตุ้งขยายตัวกว่าร้อยละ 22.2 โดยสามารถรักษาอัตราการเติบโตของการลงทุนในด้านอุตสาหกรรมเป็นเลขสองหลักเป็นเวลาติดต่อกัน 36 เดือน นอกจากนี้ การลงทุนด้านการผลิตเพิ่มขึ้นร้อยละ 20.7 ทั้งนี้ ในช่วงที่ผ่านมารัฐบาลมณฑลกวางตุ้งได้ตระหนักถึงความสำคัญของอุตสาหกรรมการผลิต ซึ่งเปรียบเสมือนกระดูกสันหลังของเศรษฐกิจของมณฑลกวางตุ้ง โดยได้ออกนโยบายสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง พร้อมทั้งมุ่งเน้นการพัฒนาและยกระดับการผลิตไปสู่การเป็นดิจิทัล โดยการปรับใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการพัฒนาและบริหารจัดการการผลิต
2) ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ถือเป็นฟันเฟืองหนึ่งในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของมณฑลกวางตุ้ง นายหวัง เหย่ฉิน (Wang Yeqin) ผู้อำนวยการกรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมณฑลกวางตุ้ง ได้กล่าวว่า “ความสามารถด้านนวัตกรรมที่แข็งแกร่งขององค์กรต่าง ๆ ถือเป็นข้อได้เปรียบที่โดดเด่นของอุตสาหกรรมในมณฑลกวางตุ้ง” ปัจจุบันมณฑลกวางตุ้งมีบุคลากรด้านการวิจัยและพัฒนา (R&D) มากกว่า 1.3 ล้านคน คิดเป็นประมาณ 1 ใน 7 ของบุคลากรด้าน R&D ทั้งหมดของจีน
ทั้งนี้ ในรายงาน ‘การประเมินศักยภาพนวัตกรรมระดับภูมิภาคของจีนประจำปี 2566’ ระบุว่ามณฑลกวางตุ้งเป็นผู้นำด้านนวัตกรรมทางเทคโนโลยีของจีนมาเป็นเวลาติดต่อกัน 7 ปี ทั้งนี้ เมืองเซินเจิ้น ฮ่องกง และนครกว่างโจว ล้วนเป็นเมืองชั้นนำด้านเทคโนโลยีของจีน องค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก (WIPO) ได้จัดทำดัชนีชี้วัดด้านนวัตกรรมระดับโลก (Global Innovation Index) ระบุ คลัสเตอร์เมือง เซินเจิ้น – ฮ่องกง – กว่างโจวอยู่ในอันดับที่ 2 ของโลก (รองจากคลัสเตอร์เมือง โตเกียว – โยโกฮามา) ปัจจุบัน มณฑลกวางตุ้งยังเป็นที่ตั้งของบริษัทเทคโนโลยีชั้นนำมากกว่า 75,000 แห่ง มีการพัฒนาโดรน สร้างสถานีฐาน 5G มากกว่า 320,000 แห่ง เพื่อยกระดับโครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัลของมณฑลกวางตุ้งให้รุดหน้า นอกจากนี้ อุตสาหกรรมยานยนต์พลังงานใหม่ของมณฑลกวางตุ้งยังเติบโตต่อเนื่อง เมื่อปี 2566 ผลิตยานยนต์พลังงานใหม่ได้มากถึง 2.53 ล้านคัน มากเป็นอันดับที่ 1 ของจีน เรียกได้ว่ามณฑลกวางตุ้งเป็นศูนย์กลางการผลิตยานยนต์พลังงานใหม่ที่สำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของจีน มีบริษัทที่สำคัญหลายราย เช่น บริษัท BYD บริษัท GAC และบริษัท XPeng เป็นต้น
3) สภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่ดี มณฑลกวางตุ้งมีสภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่ยอดเยี่ยมในระดับนานาชาติ เมื่อปี 2566 สหพันธ์อุตสาหกรรมและการพาณิชย์แห่งชาติจีน (ACFIC) เผยผลการประเมิน ‘สภาพแวดล้อมในการประกอบธุรกิจของบริษัทเอกชน 10,000 แห่ง’ โดยมณฑลกวางตุ้งได้รับรางวัลมณฑลที่มีชื่อเสียงด้านสภาพแวดล้อมทางธุรกิจเป็นเวลา 4 ปีติดต่อกัน ปัจจุบันมีจำนวนองค์กรธุรกิจ (business entity) กว่า 18 ล้านแห่ง ในจำนวนดังกล่าวเป็นวิสาหกิจ 7.78 ล้านแห่ง คิดเป็น 1 ใน 7 ของจำนวนวิสาหกิจทั้งหมดของจีน
มณฑลกวางตุ้งเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่ของบริษัทที่ติดอันดับ Fortune Global 500 จำนวน 19 บริษัท ได้แก่ บริษัท Ping An Insurance (อันดับที่ 33) บริษัท China Southern Power Grid (อันดับที่ 83) บริษัท Huawei (อันดับที่ 111) บริษัท Amer (อันดับที่ 124) บริษัท Tencent (อันดับที่ 147) บริษัท GAC (อันดับที่ 165) บริษัท Vanke (อันดับที่ 173) บริษัท China Merchants Bank (อันดับที่ 179) บริษัท Country Garden (อันดับที่ 206) บริษัท BYD (อันดับที่ 212) บริษัท Midea (อันดับที่ 278) บริษัท China Electronics (อันดับที่ 368) บริษัท SF Express (อันดับที่ 377) บริษัท Guangzhou Municipal Construction (อันดับที่ 380) บริษัท Shenzhen Investment (อันดับที่ 391) บริษัท Guangzhou Industrial Investment (อันดับที่ 414) บริษัท Guangzhou Pharmaceutical (อันดับที่ 426) บริษัท Guangdong Guangxin (อันดับที่ 427) และบริษัท Luxshare (อันดับที่ 479)
4) จำนวนประชากร มณฑลกวางตุ้งมีจำนวนประชากรมากเป็นอันดับหนึ่งของจีน นอกจากนี้ มณฑลกวางตุ้งยังสามารถรักษาอัตราการเกิดของประชากรให้สูงเป็นอันดับที่ 1 ของจีนเป็นเวลาติดต่อกัน 5 ปี ซึ่งทำให้มณฑลกวางตุ้งมีตลาดผู้บริโภคขนาดใหญ่ ซึ่งถือเป็นกลไกสำคัญอย่างหนึ่งในการพัฒนาเศรษฐกิจ อนึ่ง เมื่อปี 2566 มณฑลกวางตุ้งมียอดขายปลีกสินค้าอุปโภคบริโภคอยู่ที่ 4.75 ล้านล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 5.8 เมื่อเทียบกับปี 2565
จากข้อมูลข้างต้นสามารถเห็นได้ว่า มณฑลกวางตุ้งมีบทบาทสำคัญอย่างมากในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจจีน ในขณะเดียวกัน ความสำเร็จของมณฑลกวางตุ้งนั้นก็เป็นเหมือนกระจกสะท้อนให้เห็นว่าการสนับสนุนจากภาครัฐมีความสำคัญอย่างมากต่อการพัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน การวางแผน ออกนโยบาย รวมไปถึงกำหนดมาตรการที่เป็นรูปธรรม และการร่วมมือกันของภาครัฐและภาคเอกชนล้วนมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมต่าง ๆ ในมณฑลฯ ให้เติบโตอย่างรวดเร็ว ช่วยดึงดูดการลงทุนจากทั้งในและนอกประเทศ องค์ประกอบเหล่านี้ล้วนส่งผลให้มณฑลกวางตุ้งเป็นมณฑลที่เพียบพร้อมด้วยศักยภาพ และรักษาขนาดเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดของจีนมายาวนานกว่าสามทศวรรษ
อันดับนานาชาติที่สำคัญ
- จากรายงานของธนาคารโลกจีนเป็นเศรษฐกิจที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลก รองจากสหรัฐอเมริกา และแซงหน้าเยอรมนีในปี 2023
- จากรายงานการลงทุนโลกของ UNCTAD ประจำปี 2025 จีนเป็นผู้รับเงินลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศรายใหญ่เป็นอันดับ 4 ของโลก (116,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ในปี 2567 และเป็นจุดหมายปลายทางของเงินลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศรายใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลก (163,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ในปี 2567
- จากรายงานสถิติการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศของจีนประจำปี 2023ซึ่งเผยแพร่ร่วมกันโดยกระทรวงพาณิชย์แห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน สำนักงานสถิติแห่งชาติ และสำนักงานบริหารการแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศของรัฐ ระบุว่า จีนเป็นแหล่งที่มาของกระแสการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) ออกสู่ต่างประเทศที่ใหญ่เป็นอันดับสามของโลก (177,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) รองจากสหรัฐอเมริกา (404,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) และญี่ปุ่น (184,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) เท่านั้น
- จากข้อมูลขององค์การการค้าโลก (WTO)จีนเป็นผู้ส่งออกสินค้ารายใหญ่ที่สุดของโลกในปี 2566 โดยมีมูลค่าถึง 3,380 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
จากข้อมูลข้างต้น พบว่า เพียงแค่มณฑลกวางตุ้งมณฑลเดียวยังมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่โตมากๆ และเมื่อรวมทุกมณฑลของจีน แน่นอนขนาดเศรษฐกิจจึงใหญ่โตเป็นเบอร์สองของโลก ด้วยขนาดเศรษฐกิจ จำนวนขนาดของประชากรที่มีจำนวนมาก เป็นตลาดขนาดใหญ่ ดังนั้นตลาดจีนจึงเป็นตลาดที่มความน่าสนใจที่นักลงทุนจากประเทศต่างๆ รวมถึงนักลงทุนจากประเทศไทยจึงมีความสนใจที่จะเข้าไปหาโอกาสเพื่อเข้าไปลงทุน ขยายธุรกิจ
ผศ.ดร.อนุวัต เจริญสุข
ผู้เรียบเรียง